Momenten

Een relatie gaat altijd stuk. Het is een achtbaanrit, even cliché gezegd, en na een tijd(je) heb je het hoogste punt gehad. Dan kan het niet meer beter worden. Vriendschappen bereiken diezelfde top, al lijken ze daar een stuk langer op te blijven hangen. Een Songfestival kan je winnen, maar dan weet je dat het heel lang duurt voor dat een tweede keer gebeurt. Carrières hebben een memorabel jaar, of een memorabele tijd. Het leven zelf volgt die regel ook. Opeens weet je dat je nooit meer zo gelukkig of gezond of fit zal worden als je ooit was. Het beste is achter de rug. Je bent nu begonnen met sterven.

Momenten en vonkjes kennen geen regels. Daarom houd ik zo van ze. Ze gaan niet over hoogtepunten. Iemand praat tegen je, je luistert, je leert een mens kennen en je leert iets over het leven. Een station later moet je gesprekspartner de trein verlaten en is het moment voorbij. Er zijn geen verplichtingen. En vooral geen verwachtingen.

Ik denk dat er een hoop stuk gaat door die verwachtingen. Als je zelf oprecht bent, verwacht je oprechtheid van een ander. Als je zelf zou helpen bij een ongeluk, verwacht je dat een ander dat ook doet. Als je zelf vreemdgaat, word je extra argwanend naar je partner(s). Mensen maken ontzettend vaak de fout door te denken dat iedereen hetzelfde is als zij. Je reflecteert een hoop van je eigen karakter onbewust op je omgeving, waardoor je teleurgesteld wordt, omdat je omgeving anders reageert dan jijzelf zou doen.  Het verschijnsel faalangst is ook gerelateerd aan verwachtingen, al zijn dat vooral verwachtingen die je zelf creëert.

Juist door verwachtingen ontstaan momenten – of beter gezegd, door het gebrek eraan.
‘Jij maakt altijd dingen mee in de trein,’ zei iemand laatst tegen me.
Dat komt omdat ik volledig open in die trein zit. Ik verwacht niets van niemand (behalve in de stiltecoupé, daar word ik een beetje onvriendelijk wanneer mensen het Franse volkslied gaan zingen en op de maat mee beginnen te klappen).  Zelfs wanneer mensen tegen me praten, verwacht ik niets. Ik luister alleen, ik reageer, ik geef antwoord. Stap voor stap, heel rustig, compleet eerlijk, want ik ken die mensen niet. We delen geen verleden en we zullen elkaar na een gezamenlijke tien minuten/half uur/uur/reis nooit meer zien. We willen niets van elkaar, we hebben geen verborgen motieven, we zijn niet op zoek naar vriendschap. En juist daardoor leren we elkaar op een prachtige, pure manier kennen, waar we allemaal rijker van worden.

Ik heb nooit een oordeel over de mensen die ik in de trein ontmoet. Hun omgeving zal genoeg oordelen hebben. Ik luister alleen naar hun verhaal en probeer daarvan te leren. De vrouw uit de gevangenis droeg een zwarte beha, compleet zichtbaar onder een shirt dat eruit zag alsof ze een tijger had geprobeerd te knuffelen. Dat zag ik pas toen ze opstond. Daarvoor had ik alleen aandacht voor haar gezicht gehad. Als we elkaar niet in een moment hadden ontmoet, was ik waarschijnlijk met een brede boog om haar heengelopen. Nu had ik geen oordeel, dus zag ik niet eens wat ik gezien had moeten hebben.

Ik wil jou vragen om hetzelfde te doen. Sta open, vorm een uitzondering in onze individualistische maatschappij. Luister wanneer iemand tegen je praat, laat je telefoon en iPod eens in je tas en vlecht je haar, of kijk eens uit het raam, of bestudeer de coupé. Er zijn zoveel bijzondere mensen op de wereld en er is geen beter tijdstip om ze te ontmoeten dan een moment.